P>"Toplumda özgürlükle aydınlatan düşünme'nin birbirinden ayrılamayacağını biliyoruz, (...) ne var ki, bu düşünme kavramının, somut tarihsel biçimlerden, iç içe geçtiği toplumsal kurumlardan daha az olmamak üzere, bugün her yerde meydana gelen gerilemenin nüvesini kendinde barındırdığını açık seçik görmüş olduğumuza inanıyoruz.

Aydınlanma, bu gerileme momenti üzerinde düşünüp taşınmazsa, o zaman kendi kaderini tayin eder."-Max Horkheimer / Theodor W. Adorno