Kâtib Çelebi'nin Keşfü'z-Zunûn'da. kaydettiği bin üç yüzden fazla tarih kitabı, Müslümanların bu ilmi ne kadar ileri götürdüklerini göstermesine karşın, tarih düşüncesi ve usûlüne dair çok az şey yazılmış görünmektedir. Bu konuda eser ortaya koyan başlıca isimler şunlardır: İbnü'n-Nedîm, İbn Haldun, Kâfiyeci, Sehâvî, Suyûtî, Kâtib Çelebi, Taşköprüzâde Ahmed Efendi, M. Şemseddîn Günaltay, Fuat Sezgin, Abdülazîz edDûrî.Bu eserde, bu isimlerden dördü -İbn Haldun, Kâfiyeci, Sehâvî ve Suyûtî- üzerinde durulmuş; düşünceleri ve eserleri, "İslâm düşüncesinde tarih tasavvuru ve usûlü" konusu etrafında tahlil edilmiştir.Üç bölümden oluşan kitabın birinci ve ikinci bölümlerinde, iki önemli isim -İbn Haldun ve Kâfiyeci- etrafında geliştirilen tahlil ve tesbitlerle, konu bir temele oturtulmuştur. Üçüncü bölümde, dört önemli metne yer verilerek konunun anlaşılmasına çalışılmıştır. Eserde Batı tarih düşünceleri ve metodolojilerine. de atıflar yapılarak, "Ana Hatlarıyla Batı Tarih Felsefesi" isimli makale ile kısmî mukayese yoluna gidilmiştir.