Osmanlı adli teşkilatının temel taşı olan kadılar, bulundukları yerin hâkimi olduğu gibi aynı zamanda belediye başkam, emniyet amiri ve halkın her konuda başvurabileceği sosyal güvenlik makamıydı. Kadıların görevleri arasında şer'i davalara bakmak, kararı şer'iye sicillerine yazmak, yetim ve gaiplerin mallarını korumak ve hesaplarını kontrol etmek, veli veya vasisi olmayanları korumak ve evlendirmek, nikâh kıymak ve merkezden gelen emir ve talimatları uygulamak bulunuyordu. Osmanlı Devleti'nin en önemli yargı organı olan şer'iye mahkemelerinde görülen davalar ve sonuçları kadı defterlerinde yani "şer'iye sicillerinde" kayda geçiriliyordu. Yerel tarih çalışmaları sırasında en Önemli bilgilere, genel tarih, hukuk tarihi, iktisat tarihi, sosyal ve İdari yapı, askeri durum açısından bu kayıtların incelenmesi sonucunda ulaşılmaktadır. Örneğin kroniklerde, vakanüvis ve özel tarihler bulunan hatalı kaydedilmiş yer adlaı vakıflar, kazalarda oturan halkın dikkate alınmamış dilek ve şikâyetleri, merkezle yerel idareler arasındaki yazışmalar, kadı defterleri vasıtasıyla aydınlanabilmektedir. Yine bu kayıtlarda aile hukuku ile ilgili kararlardan aile yapısı, nişanlanma, evlenme, boşanma konuları incelenebilmektedir.Araştırmacılar, özellikle tereke kayıtları sayesinde kişilerden hareketle kazanın sosyal ve ekonomik durumu hakkında önemli sonuçlara ulaşabilmektedir. Şer'iye sicillerinin yer aldığı defterler görünüş olarak dar, uzun ve kadının özel cebine yerleştirilebilecek büyüklükteydi. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Halime Doğru'nun çalışması bir kadı defterinin ışığında Rumeli'deki günlük yaşamı inceliyor. Miras, alacak-borç davaları, öldürülen bir âyanın terekesindeki mallar, Osmanlı-Rus savaşının bıraktığı izler, ayan ayaklanmaları ve eşkıyalık olayları, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği gibi birçok konu bu defterden yararlanarak bilgi dağarcığımıza aktarılıyor.